Het politieke toneel van Helmond heeft een tragikomisch hoogtepunt bereikt. Het dossier rond de verzelfstandiging van theater Het Speelhuis, ooit aangekondigd met grootse ambities, is verworden tot een chaotisch politiek spektakelstuk waar de logica ver te zoeken is. Het nieuwste hoofdstuk in dit drama? Een raadsvoorstel om de verzelfstandiging abrupt te stoppen en het theater binnen de gemeente te houden. Dit alles zou zogenaamd gedaan worden om “financiële risico’s” te beperken, maar wat die risico’s precies zijn, blijft een raadsel. Na drie jaar wordt de koers radicaal gewijzigd, en het eerder kostbare adviesrapport van Courante lijkt nu stilletjes in de shredder te verdwijnen alsof het nooit heeft bestaan. Alsof dat niet genoeg is, verzinnen we vervolgens zelf nieuwe argumenten om deze ommezwaai te rechtvaardigen. En op dat punt haken wij af.
De grote ommezwaai
In 2021 werd de verzelfstandiging van Het Speelhuis nog met veel enthousiasme aangekondigd. Een dik adviesrapport van adviesbureau Courante, bestaande uit maar liefst 169 pagina’s, onderbouwde onder andere waarom een fusie met De Cacaofabriek het theater zou helpen om eindelijk op eigen benen te staan. De plannen waren groots: een zelfstandige toekomst voor het theater leek binnen handbereik. Maar nu, drie jaar later, lijkt het alsof die hele strategie ineens als sneeuw voor de zon is verdwenen. Geen fusie, geen verzelfstandiging, geen zelfstandige horeca. Wat gebeurde er met al die mooie plannen? Wethouder Van Lierop lijkt van gedachten veranderd, maar zonder dat iemand echt begrijpt waarom. Moeten we nu aannemen dat ze plots een ander inzicht heeft gekregen, terwijl het dure adviesrapport van drie jaar geleden in de prullenbak verdwijnt? Of tasten we desondanks simpelweg in het duister? De plotselinge koerswijziging roept meer vragen op dan het antwoorden geeft.
Het mysterie van de verdwenen kosten
En dan de financiën – of beter gezegd, het ontbreken van enige financiële duidelijkheid. Wat het theater precies kost of zou kosten, blijft onduidelijk. Het college beweert nu dat verzelfstandiging te duur zou zijn, met structurele kosten van minstens €400.000 per jaar. Maar waar die cijfers vandaan komen? Dat blijft vaag. Geen rapport, geen toelichting. En laten we het niet vergeten: er zou een “tijdelijk” krediet van €500.000 nodig zijn om Het Speelhuis overeind te houden. Tijdelijk, zegt men, maar wie garandeert dat dit bedrag ooit wordt terugbetaald?Het ontbreekt volledig aan transparantie. Het lijkt wel alsof de cijfers en argumenten ter plekke worden verzonnen om de koerswijziging van het college te rechtvaardigen. Zonder enig zicht op de werkelijke kosten en baten, is het onmogelijk om dit proces serieus te nemen. Het college mag dan beweren dat ze financiële risico’s willen vermijden, maar de enige zekerheid lijkt te zijn dat niemand écht weet wat Het Speelhuis nu werkelijk kost.
De directeur krijgt de sleutel van de snoepkast
Alsof dat nog niet genoeg is, gaat het college nóg een stap verder door de directeur van Het Speelhuis meer macht te geven. Volgens het nieuwe voorstel mag de directeur zelfstandig privaatrechtelijke samenwerkingen aangaan en schenkingen accepteren. “Dit is alsof je een kind de sleutel van de snoepkast geeft en vervolgens verbaasd bent dat die leeg is.” In het verleden zagen we al dat een gebrek aan toezicht tot problemen leidde. En nu willen we diezelfde directeur nóg meer vrijheid geven? Dit alles zonder voldoende controlemechanismen. De wethouder vraagt ons om vertrouwen in de directeur, maar dat vertrouwen lijkt blind te zijn. Zonder de juiste checks and balances dreigt het theater af te stevenen op een situatie waarin beslissingen worden genomen zonder enige vorm van verantwoording. En terwijl wij ons afvragen wat het allemaal kost, lijkt de regie volledig zoek.
Van krokodillentranen tot kleurloze coalitie
Het zal niemand verbazen dat de coalitiepartijen, ondanks de felle kritiek van de oppositie, het voorstel toch steunen. De gebruikelijke clichés kwamen weer voorbij: “Cultuur mag geld kosten” en “De tijden zijn veranderd.” Maar dat zijn holle frasen. Het is makkelijk om te roepen dat cultuur geld mag kosten, maar zonder enige zicht op de werkelijke cijfers of zonder een onderbouwd plan, wordt er een blanco cheque uitgeschreven zonder verantwoording.Binnen de coalitie heerst vooral kleurloosheid. Het debat over Het Speelhuis draait voornamelijk om het volgen van de politieke wind, zonder dat iemand echt een visie op de lange termijn lijkt te hebben. Er wordt veel gezegd, maar weinig concreets. We draaien in cirkels, zonder dat iemand nog weet waarom of waarheen.
Waar gaat “Het Speelhuis” heen?
Het voelt bijna alsof dit theaterstuk smeekt om een muzikale omlijsting van Mieke Telkamp’s klassieker “Waarheen, Waarvoor.” De vraag die centraal staat in dit nummer past precies bij de richtingloze koers die het college lijkt te volgen: waarheen gaat Het Speelhuis, en waarom veranderen de plannen zo abrupt? De verwarring is compleet, en net als in het lied blijft de bestemming ongewis.Dit theater heeft de potentie om een cultureel juweel te zijn, maar zonder duidelijke strategie, zonder transparantie over de financiën en met een directeur die meer macht krijgt zonder afdoende toezicht, dreigt het theater in zwaar weer terecht te komen. De vraag waar Het Speelhuis naartoe gaat, blijft onbeantwoord.Wat ooit begon als een ambitieus plan om het theater zelfstandig te maken, dreigt nu te verzanden in een politiek toneelstuk zonder duidelijke logica. De inwoners van Helmond blijven in het ongewisse, terwijl het college verder aanmoddert met een chaotische koerswijziging. Het doek is nog lang niet gevallen in dit politieke drama, maar de verwarring op het podium blijft groot.
Eén ding is zeker: het laatste bedrijf van deze klucht is nog lang niet in zicht.
Louis van de Werff, Raadslid Helder Helmond